Πάνω σε μια χειμωνιάτικη αχτίνα ― В зимнем луче ― On a winter ray

Σεφέρης: Όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα με πληγώνει... / Куда бы я ни пустился, Греция ранит меня… / Wherever I travel, Greece wounds me...

Πάνω σε μια χειμωνιάτικη αχτίνα

Α'
Φύλλα από σκουριασμένο τενεκέ
για το φτωχό μυαλό που είδε το τέλος·
τα λιγοστά λαμπυρίσματα.
Φύλλα που στροβιλίζουνται με γλάρους
αγριεμένους με το χειμώνα.

Όπως ελευθερώνεται ένα στήθος
οι χορευτές έγιναν δέντρα
ένα μεγάλο δάσος γυμνωμένα δέντρα.

Β'
Καίγουνται τ' άσπρα φύκια
Γραίες αναδυόμενες χωρίς βλέφαρα
σχήματα που άλλοτε χορεύαν
μαρμαρωμένες φλόγες.
Το χιόνι σκέπασε τον κόσμο.

Γ'
Οι σύντροφοι μ' είχαν τρελάνει
με θεοδόλιχους εξάντες πετροκαλαμήθρες
και τηλεσκόπια που μεγαλώναν πράγματα—
καλύτερα να μέναν μακριά.
Πού θα μας φέρουν τέτοιοι δρόμοι;
Όμως η μέρα εκείνη που άρχισε
μπορεί δεν έσβησε ακόμη
με μια φωτιά σ' ένα φαράγγι σαν τριαντάφυλλο
και μια θάλασσα ανάερη στα πόδια του Θεού.

Δ'
Είπες εδώ και χρόνια:
«Κατά βάθος είμαι ζήτημα φωτός».
Και τώρα ακόμη σαν ακουμπάς
στις φαρδιές ωμοπλάτες του ύπνου
ακόμη κι όταν σε ποντίζουν
στο ναρκωμένο στήθος του πελάγου
ψάχνεις γωνιές όπου το μαύρο
έχει τριφτεί και δεν αντέχει
αναζητάς ψηλαφητά τη λόγχη
την ορισμένη να τρυπήσει την καρδιά σου
για να την ανοίξει στο φως.

Ε'
Ποιός βουρκωμένος ποταμός μας πήρε;
Μείναμε στο βυθό.
Τρέχει το ρέμα πάνω απ' το κεφάλι μας
λυγίζει τ' άναρθρα καλάμια·

οι φωνές
κάτω απ' την καστανιά γίναν χαλίκια
και τα πετάνε τα παιδιά.

ΣΤ'
Μικρή πνοή κι άλλη πνοή, σπιλιάδα
καθώς αφήνεις το βιβλίο
και σκίζεις άχρηστα χαρτιά των περασμένων
ή σκύβεις να κοιτάξεις στο λιβάδι
αγέρωχους κενταύρους που καλπάζουν
ή άγουρες αμαζόνες ιδρωμένες
σ' όλα τ' αυλάκια του κορμιού
που έχουν αγώνα το άλμα και την πάλη.

Αναστάσιμες σπιλιάδες μιαν αυγή
που νόμισες πως βγήκε ο ήλιος

Ζ'
Τη φλόγα τη γιατρεύει η φλόγα
όχι με των στιγμών το στάλαγμα
αλλά μια λάμψη, μονομιάς·
όπως ο πόθος που έσμιξε τον άλλο πόθο
κι απόμειναν καθηλωμένοι
ή όπως
ρυθμός της μουσικής που μένει
εκεί στο κέντρο σαν άγαλμα

αμετάθετος.

Δεν είναι πέρασμα τούτη η ανάσα
οιακισμός κεραυνού.

Τρία Κρυφά Ποιήματα / Три тайные поэмы / Three Secret Poems (1966)

Γιώργος Σεφέρης Йоргос Сеферис Giorgos Seferis

В зимнем луче

1.
Листьями ржавых жестянок
в нищем мозге, взвидевшем конец, —
редкие взблески:
листьями в вихре,
вместе с чайками, обозленными зимой.

Как высвобожденный вздох,
танцовщики застыли деревьями —
большой лес обнаженных деревьев.

2.
Белые водоросли в огне —
Грайи, всплывшие без век,
облики былых плясок,
окаменелые пламена.
Снег скрыл мир.

3.
Спутники свели меня с ума
теодолитами, секстантами, отвесами
и телескопами, увеличивающими предметы,
которые лучше издали.
Куда ведут нас эти дороги?
Но вставший день,
может быть, еще не угас,
с огоньком в ущелье, как роза,
с невесомым морем под шагом Бога.

4.
Ты сказал здесь годы назад:
«Суть моя — свет».
И теперь еще, когда ты склоняешься
на широкие плечи сна
или даже когда твой путь — на дно,
в онемелое лоно моря, —
ты обшариваешь углы, где тьма
стирается и бессилеет,
на ощупь ищешь копье,
предназначенное пронзить твое сердце,
чтоб открыть его свету.

5.
Что за мутная река нас умчала?
Мы на дне.
Поток льется над нашей головой,
гнет бессвязный тростник.

Голоса
превратились под каштанами в камешки,
ими бросаются дети.

6.
Дуновенье, и еще, и порыв —
в миг, когда ты бросаешь книгу,
рвешь ненужные листки прошлого
или тянешься увидеть на лугу
горделивых кентавров в скачке
или юных амазонок, в поту
каждого изгиба тела
соревнующихся в прыжках и борьбе.

Ветер воскресения на рассвете,
когда думаешь, что солнце взошло.

7.
Огонь исцеляется огнем:
не каплями секунд,
а мгновенной вспышкой, —
будто страсть слилась с другой страстью
и они, пронзенные, замерли,
или будто
музыкальный лад, который застыл
там, в средине, как изваяние,

неподвижный.

Этот вздох — не свершенье,
а кормчий гром.

Перевод с новогреческого: Евгения Светличная и Михаил Гаспаров

On a Winter Ray

A.
Leaves of rusting tin
For the humble mind facing the end;
Sparse glimmerings.
Leaves whirling with seagulls
Furious at winter.

As an ache is released
Dancers became trees
A dense forest of naked trees.

B.
Burning the white seaweeds are
Old Women rising without eyelids
forms that danced once
Flames of marble.
Snow clothed the world.

C.
The comrades made me crazy
With compasses, sextants, magnetic needles
And telescopes that magnified things—
Better to have stayed away.
Where such paths will take us?
Yet that day which dawned
Perhaps wasn’t smothered yet
With a fire in a ravine like a rose
And a sea of ether at the feet of God.

D.
Years ago you said:
“Deep down I am a matter of light”.
Even now as you rest
On the broad shoulders of sleep
Even when they drown you
In the lethargic bosom of the sea
You search for niches where blackness
Frays and does not endure
You grope for the spear
Destined to pierce your heart
And open it to the light.

E.
Which murky river conquered us?
We collapsed at the deep.
The current runs over our heads
winding inarticulate reeds;

The voices
Under the chestnut tree became pebbles
And children throw them away.

F.
Soft breath and another breath, storm
As you leave the book
And shred useless papers of yore
Or you bow to see in the meadow
Insolent centaurs galloping
Or green amazons sweating
In all corporeal curves
When challenged at jumping and wrestling.
Jubilant storms at dawn
As you thought that the sun rises.

G.
Flame is healed by flame
Not through moments dripping
But in a flash, instantly;
As desire that fused with another desire
And stayed transfixed
Or as
musical rhythm echoing
There at the centre like a statue

Unshakeable.

This breathing is not a passageway
The dominion of thunder.

Translated from Modern Greek by Vrasidas Karalis